Сенат депутаттарының шағын және орта бизнесті дамыту туралы сауалы

20 қыркүйекте ҚР Парламенті Сенатының депутаттары Д. Әділбеков, Е. Сұлтанов, С. Алдашев, Б. Қаниев, А. Құртаев, Е. Мамытбеков, С. Лұқпанов, Л. Рысбекова шағын және орта бизнесті дамытудың проблемалық мәселелеріне қатысты депутаттық сауал жолдады.

Премьер-Министр — Асқар Мамин
 

ШОБ үшін екінші деңгейдегі банктер кредиттерінің қолжетімділігін қамтамасыз етуге, мемлекеттік қолдау шараларын іске асыру үшін мемлекеттік қаржы секторын құруға бағытталған сындарлы шараларды әзірлеуге қатысты

Кәсіпкерлік субъектілерінің жеңілдікті қаржыландыруға қолжетімділігі кәсіпкерлікті қолдау бағдарламалары шеңберінде екінші деңгейдегі банктердің кредиттері бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау және кепілдік беру құралдары есебінен қамтамасыз етіледі. Жыл сайын осы мақсаттарға мемлекет қомақты қаражат бөледі, «Даму» қоры мемлекеттік қолдау шараларын іске асыруды және бюджет қаражатының игерілуін бақылауды жүзеге асыратын мемлекет пенбизнес арасындағы байланыстырушы буын болып табылады.

ШОБ-ты нашар кредиттеу себептерінің бірі банктерде бизнесті кредиттеуге бағыттай алатын ұзақ және арзан қаражаттың жетіспеушілігі болып отыр. Осыған байланысты «Даму» қоры бюджет қаражатын банктер мен МҚҰ-ға шарттыорналастыруды жүзеге асырады.

Тәжірибе көрсеткендей, бұл құрал мемлекетке кредит беру нарығындағы өтімділік тапшылығына тікелей әсер етуге, банктерге кредит беру объектілерін өңірлік және салалық бөлуге (инвестициялар немесе айналым капиталы) қатысты шарттар белгілеуге және соңғы қарыз алушыға жеңілдікті сыйақы мөлшерлемесін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Жалпы бұл ШОБ кредиттері бойынша пайыздық мөлшерлемелердің деңгейін төмендетуде маңызды рөл атқарды.

Сонымен қатар қазіргі уақытта бизнестің микрокредиттеуге қажеттілігін ескере отырып, шағын және орта бизнесті кредиттеуде МҚҰ мен лизингтік компанияларды жандандыру мәселесі қаралып жатыр.

Кәсіпкерлікті қолдау жөніндегі жаңа бастама ретінде осы жылдың шілде айында микро және шағын кәсіпкерлік субъектілеріне микрокредит беру іске қосылды. Айналым қаражатын толықтыруға және инвестициялық мақсаттарға арналған кредиттер де 85 % мемлекеттік кепілдік бере отырып, жылдық 6% мөлшерлеме бойынша қолжетімді. Кредиттер бойынша шағын сомаларды, сондай-ақ кредиттер берудің оңайлатылған тетігін ескере отырып, кәсіпкерлерді қаржыландырумен барынша қамтамасыз ету жоспарланған.

Ағымдағы жағдайда Үкімет Ұлттық Банкпен және Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігімен бірлесіп, ШОБ кредиттеуді ұлғайту бойынша қажетті ынталандыру шараларын қабылдап жатыр.

ШОБ-қа кредит беру жөніндегі мемлекеттік қаржы орталығын құру нарықтық қатынастардың негізгі қағидаттарын және экономикадағы қаражаттың нақты құнын бұрмалай отырып, нарықтағы бәсекелестік деңгейіне теріс әсер ететіндігін атап өту қажет. Бұдан басқа бұл тәуекелдердің шоғырлануын болжайды және нарықты «арзан ақшамен» қамтамасыз ете отырып, оны қаржылық қамтамасыз етудің тұрақтылығы үшін бюджет қаражатын тұрақты бөлуді талап етеді.

 

Ұйымдастырушылар мен қатысушылардың сөз байласуына жол бермейтін мемлекеттік сатып алу тетігін пысықтауға, сондай-ақ мемлекеттік сатып алу рәсімдерін бұзғаны және бюджет қаражатын жұмсағаны үшін лауазымды адамдардың жауапкершілігін күшейтуге қатысты

Қазіргі уақытта «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мемлекеттік сатып алу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасы (бұдан әрі – заң жобасы) Парламент Мәжілісінің қарауында. Заң жобасының нормалары рәсімдерді оңайлату және артық реттеуді жою нәтижесінде мемлекеттік сатып алуды өткізудің тиімділігін арттыруға бағытталған.

Осыған орай заң жобасында мемлекеттік сатып алуды жүзеге асырудың жаңа тәсілдері – рейтингтік-балдық шкала пайдаланылатын конкурс, негіздемелік келісімдер пайдаланылатын конкурс және электрондық дүкен енгізіледі.

Осылайша, мемлекеттік сатып алудың электрондық жүйесін кеңінен интеграциялау арқылы веб-портал әлеуетті өнім берушілерге автоматты түрде тиісті рейтинг беріп, жеңімпазды анықтайды деп болжанады.

Мемлекеттік сатып алу рәсімдерін жеңілдету үшін сатып алудың жаңа тәсілі – «негіздемелік келісімдер пайдаланылатын конкурс» қолданылатын болады, ол сатып алу мерзімдерін 3-5 жұмыс күніне дейін айтарлықтай қысқартуға мүмкіндік береді.

Негіздемелік келісімдер типтелген, жиі сатып алынатын тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді (электр энергиясын төлеу, кеңсе тауарлары, бензин және т.б.) орталықтандырылған сатып алу кезінде пайдаланылатын болады.

Электрондық дүкен арқылы сатып алудың жаңа бәсекелестік әдісін енгізу арқылы бір көзден сатып алу үлесі айтарлықтай төмендейді. Осы тәсілді пайдалану мүмкін болмаған жағдайда ғана (интернетке қолжетімділік жоқ, жеткізу мүмкін еместігі және т.б.) бір көзден сатып алу жүзеге асырылатын болады.

Мемлекеттік сатып алу рәсімдерін бұзғаны үшін лауазымды тұлғалардың жауапкершілігін күшейту бөлігінде Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасын бұзғаны үшін әкімшілік жауапкершілік «Әкімшілік құқық бұзушылық туралы» Кодекстің 207-бабымен регламенттелгенін атап өтеміз.

Сондай-ақ Мемлекет басшысының 2020 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауының 16-тармағын орындау үшін жыл соңына дейін Парламент Мәжілісінің қарауына енгізілетін «Квазимемлекеттік сектордың жекелеген субъектілерінің сатып алуы туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасыәзірленіп, Президент Әкімшілігіне келісуге жіберілді.

 

Салық заңнамасына тиісті өзгерістер мен толықтыруларды пысықтауға, заңға тәуелді актілердің санын азайту мүмкіндігін қарауға, салық есептілігін қысқартуға және жеңілдетуге қатысты

Салық есептілігін оңтайландыру жөніндегі жұмыс Қазақстан Республикасының салық заңнамасының өзгеруіне қарай кезең-кезеңімен жүргізіледі. Осылайша салық төлеушілер ұсынатын салық есептілігі нысандарының саны 2008 жылғы 70-тен 2019 жылы 37-ге дейін қысқарды.

«Салық төлеушінің кабинеті» веб-қосымшасының реинжинирингі шеңберінде толтыру қателерін толық жойғаннан кейін салық есептемесінің нысаны жүйесінің жіберуімен форматтық-логикалық бақылау енгізілді (нысандардағы қорытынды жолдарды есептеу салық төлеушінің қолмен енгізуінсіз автоматты режимде жүзеге асырылады).

Сондай-ақ салық төлеушілердің есепке алу жүйелері базасында салық есептілігін қалыптастыруға және оларды Қаржы министрлігі Мемлекеттік кірістер комитетінің ақпараттық жүйелеріне тікелей жіберуге мүмкіндік беретін арнайы қосымшалар әзірленді және қолданылады. Ағымдағы жылы бірқатар салық төлеушілер аталған тәртіппен оңайлатылған декларация тапсырады.

Салық заңнамасына сәйкес салықтық есепке алу салық міндеттемесін орындаудың толықтығы мен дұрыстығын қамтамасыз етуге бағытталған. Бұл ретте патент немесе оңайлатылған декларация (бұдан әрі – АСР) негізінде арнаулы салық режимдерін қолданатын жеке кәсіпкерлер үшін салықтық есепке алу басқа салық төлеушілермен салыстырғанда айтарлықтай оңайлатылған. Аталған салық төлеушілер үшін АСР қолданған кезде салық салу объектісі шығыстар есепке алынбайтын табыс (кірістер тізбесі айқындалған) болып табылады. Бұл ретте жоғарыда көрсетілген салық салу режимдерін қолданатын және ҚҚС төлеушілер болып табылмайтын жеке кәсіпкерлер «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» Қазақстан Республикасы Заңының нормаларына сәйкес бухгалтерлік есеп жүргізуді және қаржылық есептілік жасауды жүзеге асырмауға құқылы.

Жеке кәсіпкерлер үшін салықтық міндеттемелер мен әлеуметтік төлемдер бойынша міндеттемелердің орындалуын оңайлату мақсатында салық салу тәртібін айтарлықтай жеңілдете отырып, салық төлеушілердің осы санаты үшін салық режимін енгізу бойынша ұсыныстар пысықталуда.

Бұдан басқа, ағымдағы жылы жеке кәсіпкерлер үшін арнайы салық режимін цифрландыру және оңтайландыру мақсатында «E-Salyq-business» мобильді қосымшасын әзірлеу мәселесі қаралатын болады (Ресей Федерациясы Федералдық салық қызметінің «Менің салығым» қосымшасы мысалында).

Қазіргі уақытта әлеуметтік салықты, Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына, Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорына жарналарды және жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын қамтитын біріктірілген әлеуметтік төлемді енгізу мәселесі пысықталуда. Осылайша ұсынылған біріктірілген әлеуметтік төлемді енгізу әлеуметтік салықты және жалақы қорынан төлемдерді есептеуді айтарлықтай жеңілдетеді, өйткені салық салынатын бірыңғай база белгіленетін болады.

 

Жер заңнамасын жетілдіруге қатысты

Ауыл шаруашылығы, Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі және Әділет министрліктері «жылжымайтын мүліктің бірыңғай мемлекеттік кадастры» ақпараттық жүйесін (бұдан әрі – ЖМБМК АЖ) құру бойынша жұмыс жүргізуде, ол бойынша жауапты орындаушы «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы КеАҚ болып табылады.

ЖМБМК АЖ-да картографиялық ақпаратты және кеңістіктік деректерді жүргізу және басқару, «Электрондық үкімет» порталында жариялау үшін жер учаскелерін, ғимараттарды, құрылыстар мен ғимараттарды және ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді орналастыру бойынша кеңістіктік деректерді ұсыну, мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерінде деректерді пайдалану, нарыққа қатысушылар үшін коммерциялық қызметтерді көрсету, Қазақстан Республикасының аумағында жылжымайтын мүлікпен жасалатын операциялар мен мәмілелердің ашықтығын қамтамасыз ету, электрондық түрде жылжымайтын мүлікке құқық белгілейтін құжаттарды жүргізу және басқару, жылжымайтын мүлікке жобалық және техникалық құжаттарды электрондық түрде жүргізу және басқару қарастырылған.

Сондай-ақ ЖМБМК АЖ қолданыстағы инфрақұрылымға қосылу мүмкіндігімен бір мезгілде жер учаскелерін берудің жаңа тәртібін көздейді (СЖТ және техникалық шарттар алу).

Қазіргі уақытта тиісті Заң жобасы әзірленді, ол жер учаскелерін тікелей беру және сауда-саттықты, оның ішінде электрондық түрде өткізу арқылы берудің жаңа тәртібін көздейді.

Жер берудің тікелей тетігі жергілікті атқарушы органдардың геопорталдарында ЖМБМК АЖ ақпараттық жүйесінің (бос жер учаскелері) «жария картасында» жер учаскесін таңдау арқылы іске асырылатын болады.

Қазіргі уақытта Заң жобасы Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігіне келісуге жолданды. Үкімет ШОБ секторындағы жағдайды бақылап, бизнестен түсетін ұсыныстарды мұқият зерделейді. Қажет болған жағдайда қолдау мен ынталандырудың қосымша шаралары іске асырылатын болады.

 

Қазақстанның Премьер-Министрі мен Үкіметі жаңалықтарынан хабардар болыңыз — ресми Telegram-каналға жазылыңыз

Жазылу